Flevoland
Cornelius Lely bedacht de Afsluitdijk voor de Zuiderzee en dit was de start voor Flevoland, de jongste provincie van Nederland, die eigenlijk op de bodem van de zee ligt. De ringdijk kwam er, het water werd weggepompt en daar waar vroeger water was, is er nu de polder. Lelystad is de hoofdstad van Flevoland, maar de grootste stad is Almere (meer dan 200.000 inwoners). Sinds april 2022 tot 9 oktober 2022 is Almere de plaats voor de Floriade. Eens per 10 jaar sinds 1960 brengt Nederland ‘De Floriade’, telkens op een andere locatie. Deze wereldtuinbouwtentoonstelling geeft oplossingen die steden leuker, mooier en duurzamer maken. Zie hoe Nederland groen inzet bij diverse stedelijke uitdagingen. Met circulaire infrastructuur laten nationale en internationale innovators alle mogelijke oplossingen zien. Dit levende laboratorium prikkelt je zintuigen. Er is ook plaats voor kunst en cultuur. Een leefbare stad, een stad in wording. Je maakt de speelse en natuurlijke kant van het tuinlandschap mee en ziet prachtige, creatieve ideeën. Dit alles op een oppervlakte van 60 ha. Ben je moe, geen nood, bekijk het vanaf de lucht via de kabelbaan van 850 meter. Na de expo komt hier een groene, autoluwe stadswijk bij het water van Almere.
Cornelius Lely kom je ook tegen in Batavialand: een museum over dit land onder de zeespiegel en zijn maritieme geschiedenis. Ontdek alles in het museum, op de Werf en in de schepen. In het museum maak je een reis door de tijd. Volg de Flevowand, een geborduurd wandkleed van 60 meter. Je reist van de prehistorie naar vandaag. In het Watertheater ga je Lely achterna op interactieve wijze. De originele Ventjager uit 1700 was een vaartuig van iemand die vis of andere koopwaren met een schuit naar de markt bracht en de Modderschouw is een boot die werd opgegraven in 1972 en ooit het transport van modder uit de haven van Amsterdam deed. De Zeven Provinciën, het vlaggenschip van Michiel De Ruyter, vind je in een replica van 1:10 (6 meter lang).
Op de Werf maak je kennis met oude ambachten en tot slot kom je bij de Batavia. Een reconstructie van het type die de VOC (Vereenigde Oost-Indische Compagnie) het meeste gebruikte op de Atlantische vaart tussen Nederland en Indië. Beleef het zeemansleven op het schip en eindelijk kom je de betekenis te weten van de Nederlandse uitdrukking ‘Voor Pampus Liggen’!
Speciaal in Flevoland en vrij nieuw is het ontdekken van Marker Wadden. Toen het Markermeer werd ontsloten kwam men op het idee om een cluster van 5 kunstmatige natuureilanden te bouwen. Zand, klei en slib uit het Markermeer werden ervoor gebruikt. Natuurherstel op innovatieve wijze met en voor de natuur was de boodschap. Een eilandje is beperkt te bezoeken. Je kan gebruikmaken van enkele duurzame nederzettingen. Marker Wadden: een paradijs voor broed- en trekvogels! Vier prachtig aangelegde vogelkijkplekken bieden je een bijzondere kijk op de leefwereld der vogels. Verder vind je er een zandstrand en duinen. De 5 duurzaam ingerichte, zelfvoorzienende eilandhuisjes zijn de paradepaardjes van Landal. Landal Greenparks is ook aanwezig in Biddinghuizen op Flevoland met Waterparc/Veluwemeer: luxe appartementen en royale bungalows. Je kan kiezen uit 22 accommodatietypes.
Een zeer leuke en uitdagende manier om het hoofdeiland te bezoeken is met een RIB (Rigid Inflatable Boat).
De topattractie van Flevoland vonden we bij een luchthaven die nog geen luchthaven is.
Flevoland, de jongste provincie van Nederland, kreeg al bij het prille begin een pseudoluchthaven. Deze luchthaven diende als hulp voor de constructie van de provincie en bij de opening was er gewoon een grasveld als landingsbaan. Gaandeweg werd de luchthaven wat aangepast en sinds 1993 is ze in handen van de Schiphol Group. Kom je er voorbij, dan merk je bitter weinig luchtverkeer. Ja, er is particuliere luchtvaart, maar voor de rest hebben we werkelijk te maken met een spookluchthaven. Er waren genoeg plannen om er een vakantieluchthaven te openen met commercieel lijnverkeer vermits ook alle infrastructuur aanwezig is. De opening is echter al 4 keer uitgesteld, onder meer corona stak er in 2021 een stokje voor en op dit moment zijn er problemen met een natuurvergunning. Geen nood voor vliegtuigfanaten, op enkele honderden meters van Lelystad Airport ligt Luchtvaartmuseum Aviodrome. Het is de grootste tentoonstellingsruimte over de luchtvaart. Oorspronkelijk begonnen op de terreinen van Schiphol, verhuisde het in 2003 naar Lelystad. Een verhaal dat boeiend en leerrijk is, opent voor je op een ruimte van 6000 m2.
Binnen starten doe je in de grote expositie. Hier maak je een reis door 100 jaar luchtgeschiedenis. Je gaat van de eerste pioniers, de durvers en waaghalzen tot de ruimtevaart.
‘Vliegen als een vogel’, Icarus, Da Vinci en anderen zagen dit wel zitten, maar de grote doorbraak kwam toch pas begin 1900. De motto’s van deze pioniers waren velerlei: ‘Vliegen is een beetje dromen’, ‘Vliegen is vermaak’, ‘Vliegen is een kermis’, en zeker ‘Vliegen is geen doel’. Replica’s van toestellen van The Wright Brothers (1902) en Bleriot (1909) zijn de eerste toestellen die we tegenkomen. Hier valt ook voor het eerst de naam Fokker. Hij zal ons nog dikwijls tegemoetkomen tijdens onze reis door de luchtvaartgeschiedenis. Anthony Fokker was een buitenbeentje. Geboren in Nederland uit rijke ouders ging hij in Duitsland naar school. School, wat hij niet zo interessant vond, tot hij terechtkwam in een luchtvaartvakschool. Hier, in Duitsland, startte hij ook zijn eerste fabriekje. Hij maakt een eerste vliegtuigje in 1910 in Nederland en in 1912 in Duitsland.
Vliegen wordt vanaf 1914 met WOI volledig anders bekeken en de kansen tot industriële ontwikkeling worden legio. Alles volgt bliksemsnel en de Fokker wordt nu volledig aangedreven door een motor. Door Fokker worden er ongeveer 53 verschillende prototypes gebouwd. De Fokker DR1 is bijvoorbeeld de tegenhanger van de Britse Sopwith. Hier spreken we al over driedekkers.
De expositie neemt nu een andere dimensie aan. De oorlog is gedaan en in het interbellum komt er nu een nieuw doel: de burgerluchtvaart met vervoer van post, vracht en ook passagiers. Dit laatste is in de jaren ‘20 alleen maar weggelegd voor rijke avonturiers. De Fokker FII die we tegenkomen, vloog in 1920 naar Londen met enkele passagiers en een piloot in een nog halfopen ruimte.
In 1919 wordt KLM opgericht, ze zijn bij de pioniers in Europa en warempel, daar hebben we Anthony Fokker opnieuw! Hij heeft zijn kapitaal weer naar Nederland gebracht en zal jaren met zijn toestellen marktleider zijn. In 1930 krimpt zijn bedrijf echter door de werelddepressie. Fokker zit ook veel in Amerika, wordt daar staatsburger, maar door een gebrek aan innovatie verdwijnt hij van het toneel.
KLM zoekt naarstig bij zijn oprichting in 1919 naar een geschikte plaats voor een vliegveld en komt terecht op Schiphol. De groei van KLM en zijn geschiedenis is een nostalgische en boeiende wandeling tussen vliegtuigen, materiaal en KLM-producten. Ga aan boord van een Fokker 18 en een Douglas DC3. Na Fokker koos KLM resoluut voor Douglas, toestellen die bijna volledig van metaal waren. Een vreemde eend ertussen is de ‘Spiral Van Berkel WA’, een watervliegtuig en het eerste type dat kon meegenomen worden op schepen, via een hijskraan. Van Berkel, oorspronkelijk een weegschaalbouwer!
In 1935 zie je ook de eerste stewardessen verschijnen bij KLM en is er de eerste intercontinentale vlucht over de Oceaan richting Nederlands-Indië.
Verwoesting en vernietiging zien we helaas ook tijdens Wereldoorlog II. Bekijk de rol van parachutisten in Market Garden (Slag om Arnhem) en de Junkers 52 die Duitse paratroepers dropte.
De wederopbouw biedt dan weer heel wat mogelijkheden voor KLM en Schiphol. Schiphol wordt de wereldluchthaven van Nederland. De vliegtuigen worden groter en andere namen komen naar voren. Weer mogen we binnenkomen. Na de Lockheed Constellation (ook ‘Connies’ genaamd en bij KLM zijn er 48 geweest tot 1965) gaan we nu de megatoer op. Via een echte boarding gate komen we binnen in een Boeing 747 van KLM. Een toestel dat vloog tot 2003. Bekijk gerust de verschillende dekken. Vanaf het open kijkplatform heb je al een voorsmaakje van wat de buitententoonstelling je te bieden heeft. Met deze Boeing zijn we bij het massatoerisme aangekomen en zijn we bijna de helikopters vergeten die een beetje weggeduwd zijn in een hoekje. Alvorens buiten te gaan is er voor de liefhebbers nog een aparte ruimte over de ruimtevaart.
Het buitengedeelte staat vol met oude toestellen. Je kan ze allemaal zien, mits een parcours te lopen dat vlot staat aangeduid.
Het eerste gebouw dat je ziet, is een pareltje. Een volledige replica van Schiphol 1928. Schiphol was in 1928 een van de eerste luchthavens met een echte aankomst– en vetrekhal, gebouwd voor de Olympische Spelen Amsterdam 1928, in de stijl van de Amsterdamse School. Kubisme met rondingen en rode baksteen. Binnen een en al nostalgie. Elk moment denk je of Indiana Jones of Hercule Poirot tegen te komen. Je kan ook naar boven voor de verkeerstoren.
Vlak ernaast in Hangar T2 zie je de enthousiastelingen die naarstig werken aan vliegtuigrestauratie. Hier staat ook een Douglas DC2.
De pilotenmess wordt soms gebruikt als bar/café en het laatste gebouwtje dat je ziet en vanwaar je een mooi zicht hebt op Lelystad Airport, is het noodverkeerstorentje dat ook uit Schiphol komt.
Voor kinderen is er een binnen- en buitenspeeltuin met attracties gericht op vliegen. Je kan je ook testen in twee simulators.
Toiletten, een restaurantje en een souvenirshop vervolledigen Aviodrome.
Een zeer gevuld en geslaagd luchtvaartmuseum waar je zeker drie uur kan vertoeven. Alles is vlot aangeduid. Britten zouden spreken over ‘A Great Day Out’!
Misschien is het enige minpunt dat de bezoekersparking te betalen is en nogal duur is.
Voor alle inlichtingen: www.aviodrome.nl
Tekst en foto’s: G. Charrin